Norma SELV w zasilaczach LED
Z oznaczeniem tym na pewno spotkał się każdy, kto z uwagą czyta specyfikacje techniczne artykułów oświetleniowych. Norma SELV w zasilaczach LED ma zapewnić użytkownikowi końcowemu niezawodną ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym. Jeżeli czteroliterowy skrót od angielskiego wyrażenia Safety Extra Low Voltage znajduje się na obudowie zakupionego przez nas urządzenia zasilającego, możemy mieć pewność, że napięcie wyjściowe nie przekroczy 60VDC. Jest to wartość, która nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, a tym bardziej życia człowieka.
W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej wymaganiom, jakim stawiane są obwody wg normy SELV w zasilaczach LED. W tekście znajdziesz również odpowiedź na pytanie, czym różnią się one od PELV, czyli innych powszechnie stosowanych obiegów bardzo niskiego napięcia.
Najważniejsze cechy charakterystyczne obwodów SELV w zasilaczach LED
Trzeba podkreślić przede wszystkim, że tego rodzaju obwody muszą spełniać ściśle określone wytyczne dotyczące nie tylko źródła zasilania, ale również chociażby prowadzenia przewodów, odseparowania części czynnych oraz przewodzących dostępnych czy nawet konstrukcji wtyczek i gniazd wtyczkowych. Norma SELV, zgodnie z którą projektowana jest ogromna liczba modeli zasilaczy do oświetlenia LED, zakłada, że wartości napięć znamionowych obwodów nie będą przekraczać wartości 50Vac bądź 120Vdc.
Źródłami zasilania obwodów wykonanych według normy SELV mogą być transformatory bezpieczeństwa lub przetwornice zapewniające identyczny stopień ochrony. Dopuszczone są również tzw. źródła elektrochemiczne, czyli przykładowo baterie akumulatora, a także innego rodzaju urządzenia elektroniczne charakteryzujące się znormalizowaną budową. Należy jednak oczywiście pamiętać, że w urządzeniach tych napięcie wyjściowe w warunkach zakłóceniowych nie może przekroczyć wartości napięcia bezpiecznego UL. Ze względu na fakt, że obwody SELV w zasilaczach oświetleniowych LED odseparowane są w sposób galwaniczny od napięcia sieciowego, uziemienie ochronne nie jest już wymagane. Separacja odbywa się zgodnie z tą normą za pomocą izolacji wzmocnionej bądź podwójnej, co – jak łatwo się domyślić – gwarantuje użytkownikowi końcowemu bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa, nawet jeżeli dojdzie do uszkodzenia instalacji oświetleniowej.
Specyfikacja pozostałych elementów obwodów bardzo niskiego napięcia
Producenci zasilaczy LED spełniających normę SELV zobowiązani są ponadto skutecznie oddzielić części czynne swoich urządzeń od obwodów wykazujących wyższe napięcie. Należy jednak zwrócić uwagę, aby części te nie miały styczności z przewodami ochronnymi bądź uziomami. Ta sama zasada ma zastosowanie w przypadku części przewodzących dostępnych, czyli takich, które nie są pod napięciem, o ile nie dojdzie do uszkodzenia podstawowej izolacji. Ich również nie powinno się uziemiać ani doprowadzać do połączenia z częściami przewodzącymi, które zainstalowano w innych obwodach.
Dodatkowe bezpieczeństwo zapewniają specjalnie zaprojektowane przewody, wtyczki oraz gniazda wtyczkowe. Zaleca się, aby prowadzić przewody obwodów SELV zasilacza LED oddzielnie od obiegów wyższego napięcia. Jeżeli nie ma jednak takiej możliwości, producent rozwiązań oświetleniowych umieszcza przewody obwodów bardzo niskiego napięcia w osłonie izolacyjnej lub oddziela je za pomocą metalowego ekranu. Konstrukcja wtyczek i gniazd wtyczkowych obwodów zgodnych z normą SELV w zasilaczach LED powinna być natomiast taka, aby nie pasowały one do tego rodzaju elementów przynależnych innym układom napięciowym. Ważne jest również, że zarówno gniazda, jak i wtyczki nie mogą posiadać styku ochronnego.
Norma SELV a PELV – czym się różnią?
Choć oba układy zaliczamy do obwodów bardzo niskiego napięcia, pomiędzy nimi występuje zasadnicza różnica. W zasilaczach LED z oznaczeniem potwierdzającym spełnienie wymogów normy SELV obwody nie posiadają punktów połączonych z ziemią, a także przewodami ochronnymi (brak uziemienia). W PELV uziemienie sieci natomiast występuje – jeden biegun przewodu ochronnego połączony jest ze złączką szynową.