Współczynnik odzwierciedlenia kolorów (CRI). Dlaczego jest ważny w oświetleniu LED?
Zdolność wiernego odzwierciedlania kolorów przedmiotów, na które pada światło, to jedna z najważniejszych właściwości, jakie oferują nam wysokiej klasy diody LED. To właśnie wysokość współczynnika oddawania barw CRI (Color Rendering Index) informuje nas o tym, czy kolory będą prezentować się naturalnie, czyli dokładnie, tak jak wyglądałyby w świetle słonecznym, czy też ulegną przekłamaniu z perspektywy obserwującego. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu parametrowi.
Czym jest współczynnik oddawania barw (CRI)?
CRI (colour rendering index), zamiennie określany jako Ra - jest wskaźnikiem pokazującym wierność oddawania rzeczywistych kolorów przedmiotów w danym oświetleniu. Przedział wartości wspólczynnika CRI wynosi od 0 do 100. Im bliżej wartości 100 tym dokładniejsze odwzorowanie barwy przedmiotu zapewnia wybrane oświetlenie. Przykładowo, niskoprężne lampy sodowe używane do oświetlania miejsc publicznych posiadają niskie CRI. Przedmioty oglądane w ich świetle mają charakterystyczną zażółconą barwę, która nie jest zgodna z ich prawdziwym wyglądem.
Najwyższą wartość CRI równą 100 odnajdziemy w świetle słonecznym. Jeśli więc zapewnimy żarówkę o współczynniku CRI>90 możemy być pewni, że produkt będzie wyglądał zgodnie z rzeczywistością.
Powyższe zdjęcie obrazuje w przystępniejszy sposób czym jest współczynnik CRI dla wiernego odwzorowania kolorów. Fotografia po lewej stronie zapewnia CRI na wysokim poziomie (powyżej 95) co gwarantuje kolory zgodne z rzeczywistością. Zdjęcia środkowe oraz całkowicie po prawej pokazują tą samą scenę oświetloną światłem o niższch wartościach CRI co powoduje coraz większą utratę rzeczywistych kolorów owoców.
Znaczenie barwy światła
Każde źródło emitujące światło ma swoją, określoną temperaturę barwową. Jest to jego kolor i barwa. Źródła światła możemy podzielić na trzy główne barwy - ciepła, neutralna i zimna.
Aby lepiej zrozumieć pojęcie barwy światła przyjrzyjmy się poniższemu zdjęciu. Widać na nim żarówki świecące od lewej barwą ciepłą, poprzez barwę neutralną do barwy zimnej po prawej stronie. Wartości wyrażone liczbowo to Kelwiny. Im wyższa liczba Kelwinów tym światło będzie zimniejsze. Warto tu wspomnieć, że światło słoneczne ma wartość około 4000-5000K w zależności od pory dnia.
Jaką wartość CRI wybrać w oświetleniu LED?
W zależności od zastosowania oświetlenia dopuszczalne wartości CRI będą różne. Wielu producentów oświetlenia zgodnie twierdzi, że minimalna wartość CRI dla światła sztucznego we wnętrzach powinna wynosić co najmniej 80. Taka i wyższa wartość parametru zagwarantuje, że oddanie barw będzie akceptowalne a ludzie w tych wnętrzach będą czuć się dobrze.
Podsumowując powyższe - do oświetlenia wewnętrznego powinniśmy wybierać źródła światła o CRI wyższym niż 80. Jeśli zależy nam na maksymalnie poprawnym odwzorowaniu kolorów (wystawa, sklep, zastosowania profesjonalne) CRI powinno wynosić powyżej 90. Diody LED o CRI < 70 wykorzystywane są z kolei np. w oświetleniu zewnętrznym.
Zalety związane z użytkowaniem oświetlenia LED o wysokim współczynniku CRI
Taśmy LED o wysokim CRI mają wiele zalet. Niezależnie od miejsca instalacji, światło o dobrym odwzorowaniu kolorów poprawi odbiór danego miejsca. Co więcej, parametr CRI ma wpływ na nasze samopoczucie. Miejsca oświetlone diodami LED o CRI 90 i wyższym są dla nas przyjemniejsze w odbiorze. Wiedzą o tym między innymi projektanci sklepów i salonów sprzedaży przykładając dużą wagę do jakości oświetlenia tych miejsc.